Lawaaibeschadiging

 

Een lawaaitrauma treedt op als de geluidsoverlast ook gehoorbeschadiging veroorzaakt.  Lawaaidoofheid kan acuut of meer geleidelijk ontstaan.  Vuurwerk of knallen van schoten op een schietbaan kunnen b.v. een akoestisch trauma veroorzaken met een onmiddellijk, ernstig en permanent gehoorverlies als gevolg.  Het chronische lawaaitrauma komt veel vaker voor.  Industrie, verkeer en te harde muziek (walkman) bedreigen het gehoor van de moderne mens; in het dagelijks leven wordt hij vrijwel de gehele dag blootgesteld aan allerlei vormen van geluid.

 

In het algemeen geldt echter dat geluid met een sterkte beneden 75 dB geen permanente schade kan veroorzaken.  Bij 85 dB kan wel schade optreden, mits men lang genoeg aan dat geluid wordt blootgesteld.  Aangenomen wordt dat de acceptabele limiet bij professionele blootstelling, d.w.z. acht uur per dag gedurende veertig jaar, gelegen is op 90 dB.  De eerste symptomen van een lawaai-beschadiging zijn gehoorverlies (vooral van hoge tonen) en een (meestal fluitend) oorsuizen.  Met name het oorsuizen valt de patiënt vaak het eerst op.  In het begin is dit gehoorverlies dipvormig (rond 4000 Hz); het betreft de karakteristieke notch of lawaai-dip.

 

Schade

De beschadiging bij lawaaitrauma is gelokaliseerd in de haarcellen in het slakkenhuis en berust op twee mechanismen, een chemisch en een fysisch.  Glutaminezuur is de scheikundige stof die de haarcellen vrijstellen om de gehoorzenuw te stimuleren.  Deze “neurotransmittor” is bijzonder krachtig en snelwerkend, maar is ook “neurotoxisch”, zodat een overmaat ervan de zenuw beschadigt.  Naast deze chemische beschadiging is er ook een directe mechanische beschadiging van de haartjes op de haarcellen.  Bij overmatig geluid beschermt een spiertje aan de stijgbeugel het kwetsbare binnenoor.  Door dit spiertje wordt de stijgbeugel namelijk licht gekanteld, zodat de overdracht van het geluid naar het slakkenhuis minder efficiënt verloopt.  Als de intensiteit toch verder toeneemt, treedt er een mechanische beschadiging op van de heel fragiele haartjes op de haarcellen. 

De beschadiging van de haarcellen en zenuwcellen treedt eerst op in de hoge frequenties en typisch vooral op 4 kHz, het spraakgebied.  Ook het oorsuizen ten gevolge van lawaai ligt op deze frequentie. 

 

Fasen bij lawaaitrauma

Bij lawaaitrauma zijn er twee fasen te onderscheiden.  In eerste instantie is er de tijdelijke gehoorbeschadiging, die in feite dient te worden gezien als alarm-symptoom.  Er ontstaat een tijdelijke drempelverschuiving of “temporary threshold shift” (TTS), die we b.v. kunnen meten direct na discotheekbezoek.  Dit gaat vaak gepaard met oorsuizen en normaliseert na enkele uren of dagen.  In een volgende fase is de beschadiging onomkeerbaar.  Het gehoorverlies blijft voorgoed aanwezig en ook het oorsuizen neemt niet meer af.  Het enige dat nog verandert, is dat de hersenen zich aanpassen aan de continue tinnitus, zodat deze minder wordt opgemerkt.

 

Men kan stellen dat het oor een redelijk robuust orgaan is en dat permanent lawaaitrauma niet zo gemakkelijk wordt opgelopen.  De arbeidsreglementeringen voorzien in correcte gehoorbescherming en er zijn overigens niet zoveel plaatsen waar het lawaai dermate intens is dat het echt schadelijk is.  Wel moet men zich realiseren dat het “discotheekgevoel” van tijdelijke gehoordaling met oorsuizen een alarmteken is en de voorbode kan zijn van definitieve beschadiging.  Omdat lawaaitrauma meestal op relatief jonge leeftijd optreedt, valt de subjectieve hinder dan vaak nog wel mee.  Bij het ouder worden zal de dan optredende fysiologische afname van het gehoor additief werken, zodat met name de problemen met het verstaan van spraak dan des te groter zijn.

 

Maakt de aard van het lawaai iets uit?

In tegenstelling tot het subjectieve gevoel blijken hoge frequenties schadelijker dan lage.  Onderzoek in orkesten toonde dat het slagwerk relatief weinig gehoorbeschadiging veroorzaakt, terwijl de piccolo's en andere blaasinstrumenten (met name de hoogfrequente) wel schadelijk zijn.  De viool heeft ook een hoge frequentie, maar de intensiteit is geringer, waardoor beschadiging minder snel optreedt.

 

Behandeling

Therapeutisch zijn er weinig mogelijkheden.

 

Bij acute beschadiging kan men proberen de haarcellen terug te stimuleren.  Hierbij is rust belangrijk en kunnen medicamenten een ondersteunende functie hebben.  In erge gevallen kan een opname in het ziekenhuis nodig zijn om medicatie langs baxters of CO2-inademingen toe te dienen of voor een “hyperbare zuurstoftherapie”.  Daarbij wordt de patiënt in een zuurstoftank geplaatst waarin zuurstof onder hoge druk aanwezig is, zodat het bloed oververzadigd geraakt.

 

Preventie is nog altijd de beste maatregel en die bestaat uit het vermijden van lawaai-blootstelling of, indien dit onmogelijk is, het dragen van gehoorbeschermende hulpmiddelen.

 

Deze informatie is vanzelfsprekend zeer algemeen en kan voor een individuele patiënt onvolledig of onjuist zijn.  Bespreek daarom altijd uw individueel dossier met uw NKO-arts.